Âm nhạc được cho là một trong những “món quà” thiên phú vĩ đại nhất mà con người tìm ra. Âm nhạc được khai thác không chỉ trên các lĩnh vực nghệ thuật mà còn ở các khía cạnh khoa học, từ tầm nhìn mang tính thực tế, cụ thể và khái quát hơn, khoa học đã chứng minh âm nhạc qua nhiều góc cạnh khác nhau nhằm đưa ra các giải thích về nguồn gốc thực sự của “món quà” này. Hãy cùng bài viết sau đây, tìm hiểu xem âm nhạc đã được phân tích ở những khía cạnh nào của khoa học hiện nay.
1. Ảnh hưởng của thí nghiệm Adele’s Song qua những minh chứng của khoa học
Có thể bạn đã từng nghe hoặc đã loáng thoáng nghe qua về một trong những thí nghiệm lớn nhất của con người về âm nhạc, chính là định hình phân khúc cảm xúc âm thanh trong các bài hát. Các nhà khoa học đã sử dụng đa số các bài hát của ca sĩ Adele để thực hiện các nghiên cứu này nhằm đưa ra các phán đoán chính xác hơn về âm thanh cảm xúc trong âm nhạc, từ đó dự án này được gọi rộng rãi là Adele’s Song Experiment.
Thí nghiệm Adele’s Song đã thành công trở thành một trong các tiền đề cho nền khoa học trong việc nghiên cứu các khía cạnh khác của âm nhạc. Các nhà khoa học thực hiện khảo nghiệm trên các bài nhạc buồn, nhạc có tiết tấu nhanh, nhạc thính phòng từ các bài hát của Adele. Dựa trên các nghiên cứu của các nhà tâm lý học và nhà thần kinh học, các bài hát buồn trong chuỗi bài hát của Adele có khả năng giải thích cho các hiện tượng cảm xúc khác của con người như nhẹ nhõm, thư thái, thoải mái,...
Bản hit “Someone Like You” của Adele được thử nghiệm xuyên suốt các cuộc thí nghiệm và từ đó đưa ra các kết luận rằng các âm điệu chuyển từ nhẹ nhàng và u sần sang ồn ào và kịch tính có khả năng kích thích não bộ của con người, tạo ra các luồng cảm xúc khác nhau cho dây thần kinh phản ứng ngược lại với các giác quan do con người tạo ra.
Từ các kết quả từ cuộc nghiên cứu trên, các nhà khoa học đã phân định được âm nhạc có các tính chất gì thông qua các phản ứng não bộ con người khi tác động ngược lại với âm thanh do bài hát của Adele mang lại. Các nhà khoa học đã rút ra được một số kết luận về âm nhạc như sau: âm nhạc có tính định hình cảm xúc, gia tăng phấn khích, điều hướng cảm xúc theo chiều hướng tiết tấu nhịp điệu, tạo ra dopamine,...
Thông qua ca khúc “Someone Like You”, các nhà nghiên cứu đã phán đoán thành công được công cụ có khả năng gây ra các cảm xúc buồn, vui, xót xa, đau lòng, đồng cảm,... của con người là nhịp điệu và lời của bài hát. Một số người tỏ ra xót xa khi nghe bản hit “Someone Like You” bởi bị ảnh hưởng bởi tâm trạng của Adele khi hát, một số khác lại đồng cảm với tình cảnh của người phụ nữ trong bài hát được thể hiện qua lời bài hát. Điều này chứng tỏ, các bài hát với các âm điệu khác nhau có khả năng tạo ra cảm xúc và buộc não bộ phải tuân theo. Bên cạnh đó, các bài hát khác như “Rolling in the deep”, “Set Fire to the Rain” cũng mang lại các kết quả tương tự nhưng với những trạng thái cảm xúc khác.
2. Âm nhạc định hình hành vi và tâm lý con người
Từ hiệu quả của cuộc thí nghiệm Adele’s Song, các nhà khoa học đã chứng minh rằng âm nhạc có thể định hình được hành vi và tâm lý con người thông qua tiết tấu và âm điệu. Các nhà nghiên cứu trên thế giới đã đưa ra một báo cáo rằng âm nhạc giúp phát triển tâm lý và hành vi của con người từ lúc bé đến lớn thông qua việc phân tích hình ảnh sóng não của 232 đứa trẻ có độ tuổi từ 6 đến 18 khi chơi một nhạc cụ bất kỳ.
Để thực hiện nghiên cứu đo sóng não của các đứa trẻ, các nhà nghiên cứu tại Viện Y tế Quốc gia Magnetic Resonance (MRI) đã phân tích các hình ảnh quét não của 232 đứa trẻ khỏe mạnh từ 6 đến 18 tuổi khi các em chơi nhạc cụ tại trường học do các giáo viên cung cấp. Các nhà nghiên cứu tại MRI đã thu được kết quả thông qua việc phân tích sóng não của các đứa trẻ này rằng, âm nhạc có thể đẩy mạnh các hoạt động và tổ chức của vỏ não liên quan đến khả năng tập trung, quản lý hay kiểm soát những cảm xúc của con người.
Những đứa trẻ được chơi các nhạc cụ bất kỳ cho ra kết quả sóng não có vùng điều hòa cảm xúc lớn, giúp cho những đứa trẻ này có thể tự ổn định cảm xúc và thực hiện hành động dựa trên tiết tấu của loại nhạc cụ mà chúng đang sử dụng, ví dụ như: những đứa trẻ sử dụng đàn piano sẽ khoang thai và nhanh nhẹn hơn, những đứa trẻ sử dụng đàn cello sẽ nhẹ nhàng và thanh tao hơn.
3. Âm nhạc với khả năng giảm căng thẳng
Với nguyên lý âm điệu quyết định cảm xúc của não bộ, âm nhạc còn có khả năng làm giảm các căng thẳng do con người tạo ra thông qua việc âm nhạc sẽ làm hạn chế tăng nhịp tim, hạ huyết áp và giảm lượng hóc-môn gây căng thẳng. Nghiên cứu do bác sĩ tâm lý Dawn Kuhn tại Đại học Willamette cho thấy nghe nhạc sẽ giúp giảm lượng cortisol trong cơ thể. Cortisol là một trong những chất hóa học liên quan đến trạng thái stress, căng thẳng của não bộ. Từ nghiên cứu, có thể thấy âm nhạc hoạt động như một cái máy “đánh lạc hướng” tâm trí, khiến cho các sợi dây thần kinh bị phân tâm trong việc sản sinh ra cortisol, từ đó điều hướng cảm xúc của con người theo các nhịp điệu của bài hát.
Một nghiên cứu năm 2013 đã chứng minh mối liên hệ giữa âm nhạc và giảm căng thẳng ở bệnh nhân nhi trong phòng cấp cứu. “Trong một thử nghiệm trên mẫu là 42 trẻ em từ 3 đến 11 tuổi, các nhà nghiên cứu của Đại học Alberta đã phát hiện ra rằng, những bệnh nhân nghe nhạc thư giãn trong khi được đặt ống truyền tĩnh mạch cho thấy ít cảm giác đau hơn đáng kể và một số trẻ tỏ ít khó chịu hơn đáng kể so với những bệnh nhân không nghe nhạc” theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ.
4. Âm nhạc giúp tăng hiệu suất công việc
Âm nhạc không chỉ là “món quà” thần kỳ trong việc giúp con người có thể giảm bớt các căng thẳng, ổn định cảm xúc mà bên cạnh đó do khả năng gia tăng phấn khích của âm điệu, âm nhạc còn có thể giúp con người sản sinh ra dopamine nhằm gia tăng hiệu quả trong công việc và tập trung có hứng thú vào các việc mình đang làm.
Nhóm nghiên cứu của nhà tâm lý học nhận thức Laura Ferreri tại Đại học Lyon, Pháp đã chia sẻ trên trang tạp chí khoa học PsyPost rằng “Việc nghe nhạc bạn yêu thích sẽ giúp bộ não sản sinh ra dopamine một cách tự nhiên, có khả năng kích thích cảm xúc và chức năng nhận thức của thần kinh” với sự xuất hiện của dopamine sẽ tăng sự phấn khích và giúp duy trì sự phối hợp nhịp nhàng giữa thần kinh và cơ thể, từ đó ảnh hưởng tích cực đến các yếu tố dẫn đến sự thành công trong việc ghi nhớ, tập trung, học hỏi, sáng tạo và nghiên cứu. Ngược lại, một bộ não trì trệ, không được kích thích sản sinh dopamine một cách tự nhiên sẽ gây ra nhiều vấn đề như thói trì hoãn, mệt mỏi, trí nhớ kém, giấc ngủ không tốt, thậm chí là bệnh Parkinson.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, khi nghe một bài nhạc hợp với tâm trạng hoặc hoàn cảnh sẽ tăng cường sức bền và khả năng tập luyện hơn, nhóm nghiên cứu của Marcelo Bigliassi đã chứng minh thực nghiệm trên 100 tình nguyện viên và cho ra kết quả rằng với 50 người được nghe nhạc, khả năng tập luyện của họ bền bỉ hơn và họ chạy nhanh hơn, dài hơn so với 50 người còn lại.
Có thể thấy, âm nhạc vừa là nghệ thuật nhưng đồng thời cũng vừa là khoa học. Bởi thông qua các nghiên cứu, con người đã chứng minh được các tính chất, khả năng và tác động mà âm nhạc mang lại ảnh hưởng như thế nào đến não bộ và tâm lý của con người.
Comments