Ở giai đoạn này được chia làm 2 giai đoạn chính: trước mở cửa và sau mở cửa
Trước khi mở cửa (từ 1975-1995)
Ở giai đoạn này, sau khi giải phóng đất nước thì nền tân nhạc của Việt Nam có những biến chuyển thăng trầm. Lúc bấy giờ, Việt Nam đã tiến hành có những cuộc cải cách lớn như văn hóa tư tưởng và đấu tranh cải tạo công thương nghiệp, cải cách ruộng đất. ở trong nước, thì dòng nhạc đã bị cấm do những yếu tố liên quan đến chủ đề và chủ trương không phù hợp với chính trị Việt Nam ta thời bấy giờ. Chính vì thế mà những nhạc sĩ, ca sĩ của dòng nhạc vàng đã được khuyến khích để chuyển hướng qua dòng nhạc đỏ, dòng nhạc truyền thống Cách mạng.
Ở giai đoạn này các chủ đề sáng tác chính bao gồm: Ca ngợi lãnh tụ Hồ Chí Minh, Ca ngợi Đảng, Ca ngợi chiến công lẫy lừng của cuộc kháng chiến, Tình yêu quê hương đất nước và tình yêu lứa đôi, Ca ngợi và phát động các phong trào lao động tập thể.
Ở trong giai đoạn này đã có những nhạc sĩ điển hình của dòng nhạc này là: Diệp Minh Tuyền, Hoàng Vân, Tôn Thất Lập, Trần Long Ẩn, Thế Hiển, Nguyễn Nam, Nguyễn Văn Hiên, An Thuyên, Phó Đức Phương, Phong Nhã, Trần Tiến, Nguyễn Ngọc Thiện…
Đặc biệt, Ca sĩ kiêm nhạc sĩ Trần Tiến đã chịu ảnh hưởng rất nhiều của phong trào du ca trước năm 1975 nên đã có khá nhiều sáng tác mới lạ thời bấy giờ nên được công chúng yêu nhạc đón nhận với các ca khúc như: "Mặt Trời bé con, Tùy hứng lý qua cầu, Tạm biệt chim én",...
Phong trào văn nghệ quần chúng phát triển mạnh mẽ. Hội Âm nhạc Việt Nam được thành lập. Hằng năm đều được tổ chức nhiều chuyến du khảo hội trại sáng tác theo những chủ đề do nhà nước đặt hàng. Các trường âm nhạc, văn hoá nghệ thuật được quan tâm thành lập tuy nhiên chỉ mới dừng lại ở quy mô dạy dòng nhạc thính phòng cổ điển và âm nhạc tuyên truyền.
Ở thời điểm này, có nhiều nghệ sĩ đã được tiếp xúc với nền âm nhạc của Liên Xô và đã học tập tại đó. Cũng nhờ đó mà những bản nhạc của Liên Xô đã du nhập vào Việt Nam. Có những bản thì hát nguyên gốc bằng Tiếng Nga và có những bản thì được phổ lại và dịch ra lời Việt để hát như "Một triệu đóa hoa hồng" (Cẩm Vân trình bày), "Chiều hải cảng, đôi bờ, Cây thùy dương,..."
Sau đó thì Đại hội Đảng lần VI (1986) đã đề ra chủ trương đổi mới tư duy, xóa bao cấp, văn hóa nghệ thuật được cởi mở, Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh (HTV) đã tổ chức các cuộc thi Tiếng hát truyền hình tạo cơ hội cho nhiều ca sĩ trẻ thành danh như: Như Quỳnh, Như Hảo, Thanh Thúy, NSƯT Tạ Minh Tâm,...
Hội thi tiếng hát Hoa Phượng Đỏ dành cho lứa tuổi học sinh. Cũng nhờ đó mà nền âm nhạc của Việt Nam ta đã phát triển vô cùng mạnh mẽ.
Ở miền Nam, có nhiều bài hát từ các nước phương Tây được các ca sĩ trình bày lời ngoại ngữ và lời Việt (do Khúc Lan dịch): "Tình cha" (Phương Thảo)... Đặc biệt là phong trào hát nhạc Hoa lời Việt với các ca sĩ: Minh Thuận, Nhật Hào, Tú Châu, Lam Trường,...
Nhạc tình ca (còn gọi là nhạc sến do đa số viết theo điệu Bolero và có giai điệu buồn với nội dung chủ yếu là mô tả tâm trạng thất tình) được tiếp tục phát triển với các nhạc sĩ như: Vinh Sử, Hàn Châu... với các giọng ca: Đình Văn, Ngọc Sơn, Chế Thanh, Thùy Dương,...
Nhiều Trung tâm băng nhạc được thành lập như: Bến Thành AV, Sài Gòn Audio, Hãng Phim trẻ, Kim Lợi Studio, Trùng Dương AV…
Cũng chính từ lúc này thị trường âm nhạc Việt Nam cũng trở nên sôi động hơn.
Sau mở cửa cho đến nay (1995 - nay)
Sau năm 1995 thì đất nước Việt Nam ta chính thức cửa và đón nhận và du nhập với các quốc gia trên thế giới. Cũng nhờ từ lúc ấy, các nghệ sĩ đã hoạt động vô cùng mạnh mẽ để cho ra những tác phẩm hay và xuất sắc. Vào năm 1996, giải thưởng âm nhạc “Làn sóng xanh” lần đầu tiên được tổ chức do “ Đài tiếng nói thành phố Hồ Chí Minh” tổ chức, người đoạt giải trong sự kiện ấy là ca sĩ Lam Trường với ca khúc "Tình thôi xót xa" (Bảo Chấn) khiến trào lưu nhạc trẻ ra đời với hàng loạt ca khúc thành công sau đó như: "Hà Nội mùa vắng những cơn mưa, Bên em là biển rộng, Giọt sương trên mí mắt, Hôn môi xa, Tình em ngọn nến,..." góp phần đưa hàng loạt ca sĩ trẻ nổi danh như: Mỹ Linh, Hồng Nhung, Thanh Lam, Thu Phương, Quang Linh, Quang Dũng, Lệ Quyên, Đàm Vĩnh Hưng, Mỹ Tâm, Tuấn Hưng, Phương Thanh, Thanh Thảo, Hiền Thục, Đan Trường, Cẩm Ly,...
Nhạc sĩ trẻ Hoài An đã đoạt giải thưởng từ cuộc thi sinh viên với bài hát "Tình thơ" với phần hòa âm mới lạ hiện đại lúc bấy giờ đã làm thay đổi quan điểm âm nhạc Việt Nam. Phần nhạc dạo đầu bài hát và phần hòa âm phối khí được chú trọng hơn so với trước đây làm cho ca khúc Việt Nam trở nên hiện đại hơn, hay hơn.
Cũng nhờ đó đã làm tiền đề, để xuất hiện nhiều nhạc sĩ hòa âm phối khí như: Quốc Dũng, Bảo Chấn, Sỹ Dan, Tùng Châu, Quốc Trung, Mạnh Trinh, Trần Thanh Tùng, Quang Phúc, Đức Trí, Hoài Sa, Lê Quang, Lý Huỳnh Long,... Nghề mix nhạc (DJ) cũng xuất hiện.
Bên cạnh đó dòng nhạc dân ca phát triển mạnh mẽ: "Vọng cổ buồn" (Minh Vy)", Đêm Gành Hào nghe điệu Hoài Lang" (Vũ Đức Sao Biển)", Quê em mùa nước lũ" (Tiến Luân)", Duyên phận" (Thái Thịnh),"..."
Vài ca sĩ Việt Nam có hoài bão vươn ra thị trường âm nhạc thế giới và đã đạt được một số thành công ban đầu: Mỹ Tâm được đài truyền hình ABC xếp hạng 6 trong số các ca sĩ châu Á thành công nhất, Hồ Quỳnh Hương đoạt giải Liên hoan âm nhạc tại Bình Nhưỡng.
Ngoài 2 giai đoạn trên thì đã tạo nên khái niệm mới cho âm nhạc Việt Nam
Âm nhạc Hải Ngoại
Nhạc hải ngoại là một khái niệm thường được dùng để chỉ nền âm nhạc do các nghệ sĩ gốc Việt sáng tác, trình bày tại hải ngoại. Nền âm nhạc hải ngoại bao gồm những ca khúc tân nhạc Việt Nam thuộc nhiều dòng nhạc khác nhau như nhạc tiền chiến, nhạc vàng, tình khúc 1954-1975, nhạc trẻ, những sáng tác sau 1975 tại hải ngoại, các ca khúc nước ngoài được viết lời Việt, nhạc dân ca Nam Bộ và cả những sáng tác theo Dân ca Dân nhạc, nhạc giao hưởng, nhạc kịch Tây phương, nhạc đương đại... do người gốc Việt tại nước ngoài sáng tác.
Các nhạc sĩ của “Sài Gòn” sau năm 1975 đã định cư tại nước ngoài và vẫn tiếp tục sáng tác và cùng với những nhạc sĩ trẻ hơn đã tạo nên dòng nhạc hải ngoại. Tại hải ngoại, cũng xuất hiện nhiều trung tâm phát hành băng đĩa nhạc như: Thúy Nga, Asia, Làng văn,... Nổi bật nhất là trung tâm Thuý Nga với loạt đĩa chủ đề "Paris By Night" được thực hiện nghiêm túc, dàn dựng công phu, mang nhiều giá trị nghệ thuật được giới yêu nhạc đánh giá cao.
Tại hải ngoại, giữa thập niên 1980, các nhạc sĩ bắt đầu bỏ chủ đề "phục quốc kháng chiến" quay lại viết các bản tình ca. Ở giai đoạn này, những nhạc sĩ tiêu biểu có thể kể đến Đức Huy với "Và con tim đã vui trở lại, Đừng xa em đêm nay"; Trần Quảng Nam với "Mười năm tình cũ"; Hoàng Thanh Tâm với "Tháng sáu trời mưa"; Trúc Hồ với "Trái tim mùa đông"; Ngọc Trọng với "Buồn vương màu áo"; Trịnh Nam Sơn với "Dĩ vãng, Quên đi tình yêu cũ";... Ngô Thụy Miên tại hải ngoại cũng có nhiều sáng tác, trong đó nổi tiếng hơn cả là "Riêng một góc trời" viết năm 1997. Kể từ khi trong nước đổi mới, các ca sĩ và nhạc sĩ ở hải ngoại được về nước biểu diễn đã tạo nên sự giao thoa (trao đổi nghệ thuật) về âm nhạc giữa trong và ngoài nước, có nhiều ca khúc trong nước được các ca sĩ hải ngoại biểu diễn rất thành công và ngược lại. Nhiều ca sĩ trẻ nổi danh như: Lưu Bích, Như Quỳnh, Quang Lê, Trần Thái Hòa, Ngọc Hạ,...
V-pop
Sau thành công với các ca khúc nhạc trẻ mà báo chí đã ngưỡng mộ, thì nền âm nhạc Việt Nam đã vô cùng phát triển và nó đã tạo tiền đề cho nền công nghiệp âm nhạc phát triển. Đã thu hút được sự quan tâm của rất nhiều giới trẻ.
Vào năm 2005, đã xuất hiện khái niệm “V-Pop” đã làm cho rất nhiều thần tượng cũng như khán giả rất tò mò về khái niệm này.
Tên gọi V-Pop lần đầu tiên xuất hiện tại miền Bắc, Việt Nam. Cụ thể là hai thành phố lớn có nền nghệ thuật phát triển hàng đầu là Hà Nội và Hải Phòng. Dòng nhạc nhẹ, nhạc pop đã trải qua một vài giai đoạn khác nhau như trong khoảng những năm 1960-1970, khi nhạc trẻ chưa lan rộng ra khắp cả nước, V-pop đã từng có tên gọi là "Nhạc trẻ Sài Gòn" hay "Kích động nhạc" (theo cách gọi của người dân với những bản nhạc sôi động thời bấy giờ). Sau năm 1975, tên gọi "nhạc trẻ" vẫn tiếp tục được sử dụng, tuy nhiên tên gọi đó chỉ là một thuật ngữ sử dụng trong các bản nhạc đỏ, dân ca sôi động, vui tươi còn các thể loại nhạc trẻ khác (cùng với nhạc vàng), đều bị cấm do hoàn cảnh đất nước thời đó. Kể từ thập niên 1990, khi cả nước đang mở cửa hội nhập với thế giới, cụm từ "Nhạc nhẹ" dần xuất hiện và sau đó là "Nhạc trẻ Việt Nam" xuất hiện vào đầu những năm 2000 cho đến khi tên gọi V-pop (tên đầy đủ là Vietnamese pop) được nhắc đến lần đầu tiên vào năm 2005 tại Hà Nội và Hải Phòng, theo xu hướng Việt Nam giai đoạn đó đang hội nhập sâu rộng về nhiều lĩnh vực, trong đó có nghệ thuật.
Đặc biệt là sự nổi lên của làn sóng nhạc Hàn Quốc, nên nhiều ca sĩ đã bắt chước model của Hàn Quốc và các giai điệu âm nhạc của nó. Tuy nhiên V-pop vẫn chưa có các tác phẩm âm nhạc, nhạc sĩ và ca sĩ được đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật có thể trường tồn qua sự đào thải của thời gian.
Và cho đến giữa những năm 2010-2020 đã xuất nhiều các tác phẩm hay và bùng nổ lan rộng đến giới trẻ. Và dòng nhạc của Việt Nam bắt đầu với những bản Ballad nhẹ nhàng sâu lắng đến những dòng nhạc EDM (nhạc điện từ) sôi động thì nền âm nhạc nước nhà đã phát triển vô cũng mạnh mẽ. Song song với đó thì thời đại công nghệ kỹ thuật số phát triển, hệ thống internet dần dần được phổ biến với tất cả người dân Việt Nam đã giúp cho công chúng càng tiếp cận và đắm chìm trong những tác phẩm do các nghệ sĩ tạo ra.
Với sự phát triển của Youtube (1 website chuyên đăng tải những video bao gồm cả video âm nhạc) đã phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam ta. Các nghệ sĩ đã đăng tải những bài hát của mình lên trên đó đã góp phần kết nối khán giả với nghệ sĩ lại gần nhau hơn.
Vào ngày 1 tháng 1 năm 2017, ca sĩ Sơn Tùng M-TP đã cho ra mắt ca khúc “Lạc Trôi” và đã bùng nổ trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Hơn thế nữa, nó đã bùng nổ trên toàn thế giới đã giúp cho cộng đồng yêu âm nhạc trên thế giới 1 phần nào đó biết tới đất nước hình chữ S của chúng ta.
Mong rằng, sau bài viết này, sẽ giúp các bạn một phần nào đó hiểu rõ hơn về nền âm nhạc của nước ta.
Tác giả bài viết: Huỳnh Sơn YT
Học viên Thầy Đoàn Nhược Quý
Comments