“Người làm hòa âm cũng giống một nghệ sĩ điêu khắc đục bỏ những chỗ thừa để có được một bức tượng hoàn chỉnh”. Khi lắng nghe một ca khúc trên băng đĩa, hay sân khấu, ít ai biết được rằng người tạo hình cho ca khúc đó chính là những những nhạc sĩ hòa âm. Họ là những phù thủy khiến cho ca khúc đến với người nghe hay hơn và ngược lại. Hãy cùng doannhuocquy.vn tìm hiểu về những nhạc sĩ hòa âm trong bài viết dưới đây!
1. Nhạc sĩ hòa âm là ai?
Nghệ sĩ hòa âm phối khí (hoặc ngắn gọn là hòa âm theo lối gọi truyền thống), còn gọi là nhạc sĩ hòa âm, là nghệ sĩ làm công việc sắp đặt bố cục của dàn nhạc cụ sao cho phù hợp với giai điệu và ca từ của một tác phẩm âm nhạc, sao cho thật phù hợp với một giọng ca, từ đó tôn vinh những điểm mạnh của nhạc và lời lên nhiều lần. Người này đóng góp quan trọng làm nên màu sắc của ca khúc, tăng sự rõ nét và phong phú của giai điệu. Phần hòa âm có khi chỉ đơn giản là một đoạn nhạc dạo hoặc một đoạn nhạc nền. Khi công nghệ ghi âm ngày càng phát triển thì vai trò của nhạc sĩ hòa âm ngày càng được nâng cao.
Những nhạc sĩ hòa âm thường có kiến thức sâu rộng về lý thuyết âm nhạc, phối khí và sáng tạo giữa các nhạc cụ: trống, đàn, sáo, âm thanh để tạo nên âm thanh hoàn chỉnh phù hợp với tinh thần, ý đồ của tác giả.
Không phải tự nhiên nhạc sĩ hòa âm được coi là phù thủy phía sau các ca khúc, nhạc sĩ hòa âm có vai trò quan trọng trong các bản nhạc:
Làm nổi bật giai điệu chính: Hòa âm đóng vai trong như “chiếc áo khoác” cho giai điệu, làm tôn lên vẻ đẹp và cảm xúc của bài nhạc đó. Nhạc sĩ hòa âm cần tỉ mỉ lựa chọn những hợp âm phù hợp để làm nổi bật lên giai điệu chính, đồng thời tạo nên sự đa dạng và phong phú cho bài hát. Một giai điệu tưởng chừng như rất bình thường, chỉ cần biết hòa âm phối khí đều sẽ có thể trở thành một tác phẩm bất hủ.
Tạo nên kết cấu âm nhạc hoàn chỉnh: Hòa âm giúp kết nối các yếu tố âm nhạc khác nhau phải kể đến như: giai điệu, nhịp điệu, tiết tấu, tất cả tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh, chặt chẽ. Nhạc sĩ hòa âm phối khí nhất định phải có khả năng tư duy âm nhạc xuất sắc để sắp xếp, nhấn mạnh các hợp âm một cách logic và hợp lý
Thể hiện ý đồ của tác giả sáng tác: Có một sự thật là hòa âm của thể giúp truyền tải thông điệp và cảm xúc của tác giả muốn gửi gắm đến người nghe. Nhạc sĩ hòa âm cần hiểu rõ được mong muốn, ý đồ của tác giả để lựa chọn lối phối khí phù hợp.
Để trở thành một nhạc sĩ hòa âm tài năng, yêu cầu kiến thức sâu về lý thuyết âm nhạc, phối khí và kỹ thuật sáng tạo, cùng khả năng nhạy bén trong việc cảm nhận âm nhạc. Đồng thời, sự thành thạo trong việc sử dụng các phần mềm soạn nhạc và phối khí là rất quan trọng đối với một nhạc sĩ hòa âm tài năng.
2. Các yêu cầu để trở thành nhạc sĩ hòa âm
Để thực sự xuất sắc trong lĩnh vực hòa âm phối khí, các nhạc sĩ cần kết hợp độc đáo giữa kỹ năng và kiến thức thực chiến. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về những yêu cầu thiết yếu của một người nhạc sĩ hòa âm chuyên nghiệp.
2.1. Kiến thức về lý thuyết âm nhạc
Đây là nền tảng quan trọng thiết yếu hàng đầu để trở thành nhạc sĩ hòa âm xuất sắc. Bạn cần nắm vững các khái niệm như cấu trúc âm nhạc, hệ thống âm nhạc, trình độ nhạc lý, nhịp điệu và phối hợp âm. Một sự hiểu biết sâu sắc về lý thuyết âm nhạc sẽ giúp bạn xây dựng và phát triển các ý tưởng âm nhạc một cách chính xác và sáng tạo ấn tượng.
Nếu nhìn vào lịch sử âm nhạc, ta có thể thấy rằng nhiều nhạc sĩ hòa âm nổi tiếng đã đầu tư thời gian và công sức để học hỏi và nắm bắt các lý thuyết âm nhạc.Ví dụ, Ludwig van Beethoven, một trong những nhà soạn nhạc lừng danh của thế giới, ông đã tìm hiểu lý thuyết âm nhạc từ rất sớm. Ông đã học về nhịp điệu, phối hợp âm và các yếu tố âm nhạc khác từ những người thầy giáo tài ba. Chỉ bằng cách hiểu rõ về lý thuyết âm nhạc đã giúp Beethoven tạo ra những tác phẩm vĩ đại và thay đổi cách nhìn của toàn thế giới về âm nhạc đương đại.
2.2. Kỹ năng phối khí và sắp xếp âm thanh
Chọn lựa và sắp xếp các âm thanh, nhạc cụ và giai điệu một cách hài hòa và thẩm mỹ là kỹ năng không thể thiếu của nhạc sĩ hòa âm. Hòa âm phối khí cần biết cách tạo ra các phần nhạc chính, phụ âm, đệm và các yếu tố âm nhạc khác để tạo nên một bản hòa âm độc đáo và phong phú. Sự phối hợp âm thanh thông qua việc sử dụng các công cụ và kỹ thuật phối khí sẽ giúp tạo ra một âm thanh đa dạng và hấp dẫn mang lại cảm giác “catchy” cho người nghe.
Bên cạnh đó, việc cân bằng âm thanh giữa các nhạc cụ vô cùng quan trọng để tạo nên bản hòa âm hoàn chỉnh. Nhạc sĩ hòa âm cần sử dụng các phần mềm chỉnh sửa âm thanh để điều chỉnh âm lượng, EQ và các hiệu ứng khác cho từng nhạc cụ. Các nghệ sĩ có thể tham khảo các tác phẩm của những nhạc sĩ hòa âm khác giúp học hỏi kinh nghiệm và sáng tạo ra những bản phối độc đáo của riêng mình.
2.3. Kỹ năng hiểu biết về nhạc cụ
Âm nhạc là một món ăn thì nhạc cụ chính là những nguyên liệu để tạo nên những món ăn tuyệt vời ấy. Một nghệ sĩ hòa âm quan trọng hơn hết là có hiểu biết về nhạc cụ để tạo ra những âm thanh tuyệt vời cho bản nhạc.
Piano:Là một trong những nhạc cụ phổ biến nhất trong âm nhạc. Nhạc sĩ hòa âm cần hiểu cách chơi và hiểu cấu trúc của bàn phím piano. Kiến thức cơ bản về các nút nhấn, âm thanh và quyền điều chỉnh âm lượng là rất cần thiết. Ngoài ra, nhạc sĩ hòa âm cần trau dồi hiểu biết về các kỹ thuật chơi như cấu trúc hợp âm và kỹ thuật truyền tải cảm xúc qua âm nhạc.
Guitar: Là một nhạc cụ có sự đa dạng trong âm thanh và phong cách chơi bậc nhất. Để chơi được nhạc cụ này bạn cần tìm hiểu về các dây và cách đặt ngón tay trên bàn phím để tạo ra các hợp âm và giai điệu khác nhau. Kiến thức về kỹ thuật chơi guitar, như cấu trúc hợp âm, cách chơi trên các vị trí khác nhau trên bàn phím và kỹ thuật solo.
Violin: Là một nhạc cụ dây cổ điển có âm thanh tinh tế và đa dạng. Nhạc sĩ hòa âm cần hiểu cấu trúc của violin, cách cầm cello và cách sử dụng cung để tạo ra các âm thanh khác nhau. Kiến thức về các kỹ thuật chơi violin, như vibrato, legato và staccato, cũng là một phần quan trọng trong việc hiểu và tạo ra âm nhạc phù hợp trên nhạc cụ này.
Nhạc cụ gõ: Là một phần quan trọng trong việc tạo ra các nhịp điệu và âm thanh đặc trưng trong âm nhạc. Nhạc sĩ hòa âm cần hiểu cấu trúc và nguyên lý hoạt động của các nhạc cụ gõ như trống, xylophone và marimba. Điều này bao gồm việc hiểu các loại trống, các thanh gõ và cách sử dụng các công cụ này để tạo ra các hiệu ứng âm thanh và nhịp điệu phù hợp với bản nhạc.
Bên cạnh kiến thức về nhạc cụ cụ thể, nhạc sĩ hòa âm cũng cần hiểu cách các nhạc cụ này tương tác với nhau trong một bản nhạc hoàn chỉnh. Nhạc sĩ hòa âm nên hiểu rõ về cách các nhạc cụ khác nhau phối hợp và tương tác âm nhạc để tạo ra cảm giác và hiệu ứng âm thanh. Ví dụ, piano có thể chơi vai trò hòa âm, guitar có thể đảm nhiệm vai trò giai điệu, trong khi các nhạc cụ gõ như trống và xylophone có thể tạo ra nhịp điệu và hiệu ứng rhythm trong bản nhạc.
2.4. Trải nghiệm thực tế
Để trở thành một nhạc sĩ hòa âm, không có gì thay thế được việc chăm chỉ “ngày đêm” thực hành và làm việc trong môi trường âm nhạc. Khi bạn có thời gian và cơ hội để tương tác với các nghệ sĩ và nhạc công khác, bạn sẽ có những trải nghiệm đáng quý mà không thể dễ dàng tìm thấy tại một học viện hay khóa học nào.
Tham gia vào các dự án âm nhạc là một cách tuyệt vời để rèn kỹ năng và tích lũy kinh nghiệm. Liên tục học hỏi trau dồi như một trang giấy trắng. Bạn sẽ có cơ hội được phối hợp ý tưởng với các nghệ sĩ khác, xử lý phản hồi từ khán giả và tìm cách đáp ứng mục tiêu âm nhạc của dự án. Những trải nghiệm này sẽ giúp bạn phát triển kỹ năng giao tiếp và hợp tác, điều rất quan trọng trong quá trình làm việc như một nhạc sĩ hòa âm chuyên nghiệp.
Biểu diễn trực tiếp cũng là một phần quan trọng trong việc trở thành một nhạc sĩ hòa âm có kinh nghiệm. Khi bạn biểu diễn trực tiếp trước khán giả, bạn sẽ phải đối mặt với áp lực và truyền đạt cảm xúc qua âm nhạc của mình. Bạn sẽ nhận được phản hồi trực tiếp từ khán giả và có cơ hội cải thiện kỹ năng trình diễn của mình. Thông qua các buổi biểu diễn, bạn cũng có thể xây dựng mạng lưới quan hệ và tạo dựng danh tiếng trong ngành âm nhạc.
Hợp tác với các nghệ sĩ khác cũng có vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng hòa âm của bạn. Khi bạn có cơ hội làm việc với những người sáng tạo và tài năng khác, bạn sẽ tiếp cận với các ý tưởng mới, phong cách âm nhạc đa dạng và quy trình làm việc khác nhau. Hợp tác giúp mở rộng tư duy âm nhạc của bạn và khám phá các cách tiếp cận sáng tạo khác nhau. Bạn có thể học hỏi từ kinh nghiệm và kiến thức của những người đồng nghiệp, và đồng thời chia sẻ ý tưởng và kiến thức của riêng mình, tạo nên những tác phẩm âm nhạc độc đáo và phong phú của riêng bạn.
2.5. Kỹ năng sáng tác
Sáng tác nhạc đòi hỏi sự sáng tạo và khả năng biểu đạt ý tưởng và cảm xúc của bạn thông qua âm nhạc. Sáng tạo đòi hỏi những nhạc sĩ hòa âm tìm kiếm và phát triển các đoạn nhạc và hợp âm mới, tạo ra các giai điệu độc đáo và sắp xếp chúng một cách hài hòa và tinh tế. Một nhạc sĩ hòa âm có kỹ năng sáng tác xuất sắc có thể biến những ý tưởng và cảm xúc trừu tượng thành những tác phẩm âm nhạc thực sự đáng nghe.
Để phát triển kỹ năng sáng tác, bạn cần thực hành và nghiên cứu âm nhạc một cách chuyên sâu. Hãy dành thời gian để nghe và nghiên cứu các dạng nhạc khác nhau, từ các thể loại âm nhạc cổ điển đến nhạc pop hiện đại. Hãy tìm hiểu về cấu trúc âm nhạc, quy tắc hợp âm, và các phương pháp sắp xếp âm nhạc. Đồng thời, hãy khám phá và khai thác các công cụ sáng tạo như piano, guitar, hoặc các phần mềm âm nhạc để tạo ra và thử nghiệm các ý tưởng mới.
Ngoài ra, việc làm việc với các nghệ sĩ và nhạc công khác cũng có thể giúp bạn phát triển kỹ năng sáng tác. Hợp tác với những người có tài năng và hiểu biết khác nhau sẽ mang đến cho bạn những ý tưởng mới và góc nhìn đa dạng về âm nhạc. Thông qua việc chia sẻ và thảo luận với những người đồng nghiệp, bạn có thể mở rộng kiến thức âm nhạc của mình và khám phá các phong cách và kỹ thuật sáng tạo mới.
Cuối cùng, sự kiên nhẫn và không ngừng học hỏi là chìa khóa để phát triển kỹ năng sáng tác. Sáng tác nhạc không phải là một quá trình nhanh chóng, mà là một hành trình liên tục của sự khám phá và phát triển. Hãy dành thời gian hàng ngày để thực hành, thử nghiệm và nghiên cứu, và đồng thời, hãy khám phá và nuôi dưỡng sự sáng tạo của bạn bằng cách tạo ra và ghi lại các ý tưởng âm nhạc mới.
3. Nghề nhạc sĩ hòa âm tại Việt Nam
Những khía cạnh đặc biệt của nghề nhạc sĩ hòa âm tại Việt Nam thực sự là một vấn đề đáng chú ý trong ngành âm nhạc. Điều đáng tiếc là không phải lúc nào nhạc sĩ hòa âm cũng có quyền tự do quyết định "màu sắc" cho một ca khúc. Rất nhiều nhạc sĩ đã đặt quá nhiều tập trung vào việc sáng tác giai điệu, trong khi bỏ qua phần hòa âm, dẫn đến việc nhạc sĩ hòa âm bị ép buộc vào một vị trí hòa âm khá gượng ép.
Ngoài ra, nhạc sĩ hòa âm cũng đối mặt với nhiều khó khăn khác, chẳng hạn như yêu cầu từ ca sĩ muốn đưa vào ca khúc những ý tưởng sáng tạo riêng của họ hoặc buộc phải hòa âm theo một yêu cầu đặt hàng từ ca sĩ mà ngay từ đầu nhạc sĩ hòa âm đã cảm thấy không hợp lý. Đôi khi, họ phải đối mặt với sự mâu thuẫn giữa giai điệu và lời bài hát với phần hòa âm, và tuy biết rằng điều đó không hoàn toàn hợp lý, nhưng họ vẫn phải làm theo yêu cầu của khách hàng.
Theo nhạc sĩ Quang Đạt, một trong những nhạc sĩ hòa âm có nhiều năm kinh nghiệm, ông chia sẻ rằng đôi khi ông cảm thấy khó chịu vì sự mâu thuẫn giữa giai điệu, lời bài hát và phần hòa âm. Tuy nhiên, ông cũng hiểu rằng không thể làm gì khác, vì ông phải làm theo yêu cầu của khách hàng, dù đôi khi đó là điều không hoàn toàn phù hợp.
Theo giáo sư và nhạc sĩ Ca Lê Thuần, viết hòa âm là công việc của nhạc sĩ sáng tác. Trong các nước khác, nhạc sĩ thường tự viết hòa âm cho các ca khúc của mình, vì điều này tạo ra một tác phẩm hoàn chỉnh hơn và truyền đạt đầy đủ tâm tư và cảm xúc của người sáng tác. Ông cho rằng chỉ có ở Việt Nam mới có nghề nhạc sĩ viết hòa âm và điều này tạo nên một đặc trưng riêng trong ngành âm nhạc nước ta.
Tóm lại, nghề nhạc sĩ hòa âm tại Việt Nam mang một số đặc thù đáng chú ý. Nhạc sĩ hòa âm phải đối mặt với sự gượng ép trong việc lựa chọn màu sắc âm nhạc cho ca khúc, cũng như các rào cản khác như yêu cầu từ ca sĩ và khách hàng. Mặc dù có những khó khăn, nghề nhạc sĩ hòa âm vẫn giữ vị trí quan trọng trong ngành âm nhạc Việt Nam và tạo nên một phần không thể thiếu trong quá trình sản xuất âm nhạc của đất nước.
Nhạc sĩ hòa âm - những "phù thủy âm thanh" ẩn mình sau ánh hào quang sân khấu, góp phần thổi hồn cho những bản nhạc, biến tấu giai điệu thành những bản hòa ca đầy cảm xúc. Họ là những nghệ sĩ thầm lặng, cống hiến âm thầm nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự thành công của mỗi tác phẩm âm nhạc. Để trở thành một nhạc sĩ hòa âm cũng cần những tiêu chuẩn và đòi hỏi sự tập trung và đầu tư từ những người đam mê công việc này.
Commenti