Có lẽ ai ai trong chúng ta cũng đã từng 1 lần nghe qua về nhạc cụ mang tên là trống. Nó hầu như len lỏi vào trong cuộc sống của chính chúng ta hằng ngày. Trống đóng vai trò rất quan trọng và không thể thiếu trong một ban nhạc, có vai trò giữ nhịp điệu cho bài hát, đặc biệt là những band nhạc rock, jazz. Nhịp trống giúp tổng thể âm điệu của bài hát phát ra sinh động và thu hút người nghe hơn.
1. Trống là gì ?
Trống là một nhạc cụ quan trọng trong bộ gõ, nó quyết định khá nhiều về nhịp nhạc, làm cho nhạc sinh động hơn cũng như giữ nhịp cho nhạc. Nhiều bài nhạc chỉ cần trống thôi cũng đủ tạo nên bản nhạc.
Trống là nhạc cụ xuất hiện từ rất sớm. Từ thuở còn sơ khai, người xưa đã biết làm trống để tạo nên âm thanh có nhịp điệu đầu tiên trong lịch sử. Khi đó, trống được làm từ thùng rỗng và phủ lớp da cứng và căng chặt để tạo ra âm thanh.
2. Cấu tạo
Cấu tạo trống được chia làm 3 phần: mặt trống, thân trống và đáy trống. Người đánh trống tạo ra âm thanh bằng tay hoặc dùi trống.
Trống thường có hình trụ, thân bằng gỗ hoặc kim loại. Một số loại trống được thiết kế với hình dạng khác như thiết kế khung vuông (trống Bodhrán), hình cái cốc (trống Djembe), hình nón cụt (trống Ashiko)…
Mặt trống được bịt bằng da và được đóng chặt trên thành trống. Bề mặt trống càng cứng thì âm thanh càng rõ và trầm hơn.
Trống có cấu tạo khá đơn giản, nhưng chỉ một chút khác biệt cũng đủ để tạo ra âm thanh khác nhau. Trống thường dành cho những loại nhạc R&B, dance, jazz có cấu tạo trầm ấm sâu sắc và có tiếng vang lâu và xa. Khác với những loại trống dành cho rocker thì có cấu tạo âm sắc lạnh, bổng và rõ hơn trống thường.
Tại các nhóm nhạc hiện đại và dàn nhạc, mặt trống được đặt trên phần trên trống, được dùng niềng giữ chặt vào sườn trống, với một số vít điều chỉnh sức căng đặt đồng đều xung quanh mặt tròn của trống. Độ căng của mặt trống có thể được điều chỉnh bằng cách nới lỏng hay thắt chặt các vít trên. Nhiều trống có sáu đến mười vít điều chỉnh. Âm thanh trống phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm hình dạng, kích thước và độ dày vỏ trống, vật liệu vỏ trống, vật liệu niềng giữ, vật liệu mặt trống, sức căng mặt trống, vị trí trống, vị trí, vận tốc và góc của dùi trống khi chạm vào trống.
3. Một số loại trống cơ bản và thông dụng nhất hiện nay
Trống jazz
Trống jazz là sự kết hợp các thành phần trồng cái (bass drums), trống to (Timpano),trống dây (snare drums) và chũm chọe (cymbal). Qua quá trình cải tiến và phát triển, trống jazz tiêu chuẩn ngày nay có thêm các loại trống hỗ trợ bao gồm Hi-hat, Floor tom, Cymbal to, Cymbal trung (crash cymbal) và một hoặc nhiều cymbal con (splash cymbal). Có hai dụng cụ dùng để gõ trống là dùi trống và pedal. Dùi trống dùng sử dụng bằng tay để tạo ra âm thanh còn pedal sẽ dùng chân để sử dụng.
Thay vì mỗi nhạc công đeo trên người một chiếc trống đi diễu hành với dàn kèn đồng như trước, những người chế tạo ra bộ trống jazz đã nghĩ cách kết hợp các loại trống lại với nhau để người chơi có thể dùng cả hai tay và hai chân của mình chơi tất cả các loại trống cùng một lúc.
Có hai dụng cụ để gõ trống là dùi trống và pedal. Dùi trống sử dụng tay để tạo ra âm thanh, còn pedal thì dùng chân để điều khiển.
Trống điện tử
Trống điện tử hay còn được gọi là trống điện, trống kỹ thuật số hoặc bộ gõ điện tử. Trong trống điện tử có một mô-đun (module) âm thanh kỹ thuật số để tạo ra âm thanh bộ gõ được lấy mẫu cùng với một hoặc nhiều cảm biến điện để kích hoạt âm thanh.
Khác với trống jazz cơ, trống điện tử sở hữu các mặt pad cảm biến tùy chỉnh tăng hoặc giảm độ nhạy. Điểm nổi bật của loại nhạc cụ này là khả năng thay đổi tiếng trống và âm lượng.
Trống Cajon
Trống Cajon thoạt nhìn giống như những chiếc hộp hay những thùng loa nhỏ, rỗng thường được làm bằng gỗ dán mỏng lên trên mặt, người chơi ngồi lên trống và dùng bàn tay và cách ngón tay đập lên mặt trống để tạo ra âm thanh. So với lúc mới ra đời cho đến ngày nay trống Cajon không có gì thay đổi. Chỉ có những cải tiến trong việc khuếch đại và điều chỉnh âm bass. Ưu điểm của loại trống này là rất gọn nhẹ, người chơi có thể di chuyển khắp nơi để giao lưu âm nhạc với mọi người. Trống cajon thường hay được sử dụng với guitar.
Trống Bongo-Conga
Bongo – Conga mang lại âm sắc khá cao, thích hợp cho các thể loại nhạc Samba, Bossa, Nova sôi động. Đây là loại trống có thể thiết lập thành bộ gồm nhiều cái với nhiều âm thanh khác nhau.
Một bộ trống Congo theo truyền thống sẽ bao gồm 3 trống, nhưng phổ biến nhất vẫn là 2 trống. Bộ trống này thường được chơi bằng cả 2 tay và thực hiện bằng việc nhấn các vị trí khác nhau trên bề mặt trống.
Trống Bonga gồm một cặp trống được thiết kế đáy mở với những kích thước khác nhau, âm thanh có tần suất cao hơn so với trống Congo. Chúng được chơi chủ yếu bằng tay hoặc dùi trống.
Trống Tambourine
Trống Tambourine hay còn được gọi là trống Lục Lạc được thiết kế gồm một cái trống nhỏ với các vòng kim loại tròn gắn ở vành. Người chơi sẽ dùng tay gõ lên bề mặt trống, lắc trống tạo ra tiếng kêu hoặc rê vòng kim loại tạo ra âm thanh vui tai. Trống Tambourine tham gia trong nhiều thể loại âm nhạc như nhạc dân gian, pop, rock, cổ điển,… Có 2 loại trống Tambourine là loại có đáy và loại không đáy. Tambourine có nhiều kiểu dáng, hình dạng nhưng phổ biến nhất là hình tròn.
Trống Djembe
Trống Djembe có nguồn gốc từ câu “Anke djé, anke bé” nghĩa là “mọi người hãy tập trung lại với nhau trong hòa bình”. Đây là một loại nhạc cụ truyền thống của châu Phi, phổ biến rộng rãi tại các band nhạc nước ngoài và được các tay trống Việt yêu thích trong thời gian gần đây. Trống Djembe tạo ra những âm sắc vô cùng mộc mạc nhưng lại hết sức sôi động.
Djembe có 3 âm cơ bản là bass, tone và slap. Nhạc cụ này thích hợp để chơi ngoài trời như khi đi dã ngoại hoặc các buổi trình diễn ngoài trời.
4. Lịch sử
Trống là nhạc cụ xuất hiện sớm nhất, từ những lúc còn sơ khai, người xưa đã biết làm trống để tạo nên âm thanh có nhịp điệu đầu tiên trong lịch sử, trống ngày xưa chỉ là một cái thùng rỗng và được phủ lớp da cứng và căng để tạo âm thanh.
Trống xuất hiện lần đầu tiên vào khoảng 6000 năm trước Công Nguyên. Các cuộc khai quật ở Lưỡng Hà đã tìm ra những chiếc trống hình trụ nhỏ có niên đại 3000 năm trước Công Nguyên. Người Mỹ da đỏ và người bản địa Peru đã sử dụng trống được làm bằng gỗ cho các lễ hội, nghi lễ tôn giáo và nhiều mục đích khác trong đời sống xã hội của họ.
Trước thời kỳ hiện đại, bộ trống được chia ra làm nhiều bộ gõ và được chơi bởi nhiều người. Ví dụ, trong một dàn trống sẽ có người chơi bộ gõ bass và người chơi bộ gõ chõm chọe. Khi âm nhạc phát triển, điều này trở nên khó khăn và tốn kém. Các chuyên gia đã nỗ lực hợp nhất tất cả các bộ gõ riêng lẻ này thành một bộ trống và chỉ được chơi bởi một người.
Bộ trống hiện đại được phát triển từ các ban nhạc diễu hành, ban nhạc tạp kỹ và ban nhạc jazz. Trống bass được chơi bằng chân xuất hiện vào năm 1909, lần đầu tiên giải phóng đôi tay để chơi những thứ khác. Các thử nghiệm với nhiều cách xây dựng bộ trống khác nhau được tiếp tục cho đến những năm 1930 khi một tay trống của ban nhạc khiêu vũ tên là Ben Duncan và một vài người khác đã tạo ra một sự sắp xếp tiêu chuẩn cho bộ trống. Bộ trống hiện đại trong ban nhạc rock được gọi là “kit”. Nó có nhiều cách sắp xếp khác nhau tùy thuộc vào người chơi và được cá nhân hóa cao. Trống có thể được làm từ gỗ, kim loại và các vật liệu tổng hợp khác nhau như sợi thủy tinh và acrylic với nhiều kích cỡ và trọng lượng khác nhau. Mỗi vật liệu và kích thước đi kèm với các thuộc tính âm riêng của nó. Âm thanh của trống cũng có thể bị ảnh hưởng bởi độ dày và chất liệu của mặt trống. Thắt chặt mặt trống sẽ tạo ra âm vực cao hơn. Các yếu tố quyết định âm thanh của trống là độ dày, chiều dài và đường kính của trống. Trống điện tử với những âm thanh được tạo ra bằng những thiết bị điện tử và mô phỏng từ bộ trống jazz. Thiết bị với một số tên gọi khác như: trống kĩ thuật số, trống điện ... đã được hình thành và ra mắt từ năm 1970.
Năm 1970 thiết bị ra đời bởi một tay trống thuộc ban nhạc The Moody Blues cùng với giáo sư Brian Groves và đã được phát triển cho đến hiện nay.
Thiết bị này đã được phát triển gồm 2 dạng: trống mô phỏng như trống jazz và loại gồm nhiều pad được liên kết với nhau trên một mặt phẳng nhất định. Hiện nay, trải qua hơn 40 năm thiết bị ngày càng được cải tiến về chất lượng, thiết kế giúp đem lại những trải nghiệm tốt nhất cho người sử dụng.
Trống là một nhạc cụ không thể thiếu trong cuộc sống chúng ta có thể bắt gặp nó ở bất cứ đâu.
Mong rằng thông qua bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn phần nào đó về trống.
Nguồn hình ảnh: https://vn.yamaha.com/ http://pianominhthanh.vn/ https://goldmusic.vn/ https://huuphuocmusic.vn/ https://phongvans.com/ https://phongvanmusic.com/
Tác giả bài viết: Huỳnh Sơn YT
Học viên Thầy Đoàn Nhược Quý
Comments