UKULELE - Âm sắc vui tươi, hình dáng quen thuộc

Ukulele là một loại đàn có kích thước nhỏ mang âm sắc vui tươi. Có lẽ ai trong trong chúng ta cùng từng gặp qua rồi nhưng không biết tên nó là gì? Và cứ ngỡ nó là 1 cây Mini Guitar. Thế nên, bài viết này sẽ đề cập đến vấn đề đó để các bạn hiểu rõ hơn về đàn Ukulele.

1. Ukulele là gì ?

Đàn Ukulele có tên gọi khác là đàn Guitar Hawaii. Mới thoạt nhìn thì nó giống như 1 cây Guitar thông thường với kích thước nhỏ gọn.

Ukulele mang 1 âm sắc vui tươi và rất dễ dàng bắt gặp nó tại các lễ hội ở quần đảo Hawaii.

Nhờ đặc điểm âm thanh vui nhộn, nhạc cụ Ukulele đã từng bước có mặt trên toàn thế giới và mang đến niềm vui cho hàng triệu người.

Ukulele mang âm sắc vui tươi

2. Phân loại Ukulele

Có nhiều loại Ukulele, nhưng tổng thể thì đàn Ukulele có bốn loại chính: Soprano, Concert, Tenor và Baritone.

Soprano Ukulele

Soprano Ukulele dài khoảng 21 inch (53 cm). Ukulele Soprano kiểu dáng nhỏ nhất trong các loại đàn ukulele với 12 đến 15 phím đàn.

Ukulele Soprano có lẽ là lựa chọn tốt nhất cho các bạn mới bắt đầu chơi vì so với các loại ukulele khác, nó thường có giá rẻ nhất. Với những người có bàn tay lớn không nên chọn Ukulele Soprano.

Ukulele Soprano được biết đến với âm thanh vui nhộn vì Soprano nhỏ, nên nó tạo âm thanh vang và sống động nhất. Thường được lên dây G C E A hoặc A D F# B.

Concert Ukulele

Ukulele Concert, đôi khi còn được gọi là Alto, nó có kích thước lớn hơn một chút so với Ukulele Soprano và cho âm thanh đầy đủ hơn. Concert Ukulele dài khoảng 23 inch (58 cm) và có từ 15 đến 20 phím đàn.

Các phím đàn có một chút khoảng cách đều nhau như dáng Ukulele Soprano. Số phím đàn có thể lên đến 20 phím cho phép người chơi dễ điều hướng đến các các note cao khi đánh.

Cần đàn dài hơn Soprano, khoảng cách phím đàn cách xa nhau hơn, linh hoạt hơn khi điều khiển phím, thích hợp với bàn tay người lớn. Thường được lên dây G C E A.

Tenor Ukulele

Các Ukulele Tenor có kích thước lớn hơn một chút so với với Ukelele Concert, Tenor Ukulele dài khoảng 26 inch (66 cm), và có từ 15 phím đàn trở lên.

Những âm thanh tổng thể và giai điệu dày hơn, ấm hơn, âm thanh phong phú hơn Ukelele Soprano và Concert. Tenor Ukulele được nhiều nghệ sĩ biểu diễn lựa chọn. Các cây Ukulele Tennor thường được lên dây G C E A.

Baritone Ukulele

Ukulele Baritone là loại lớn nhất trong các loại Ukelele. Baritone Ukulele dài khoảng 30 inch (76 cm) và có từ 19 phím trở lên.

Nó được điều chỉnh dây với các note là D G B E, tương đương với các điều chỉnh trong bốn dây dưới một cây đàn guitar. Điều này sẽ tạo ra một âm thanh sâu hơn. Trong khi bạn vẫn có thể gảy nó giống như bất kỳ Ukulele khác.

Ukulele Baritone sẽ là lựa chọn rất tuyệt vời cho các nghệ sĩ chơi những dòng nhạc blues fingerpickers, hoặc những người thích chơi với âm thanh sâu hơn và đầy đủ hơn.

3. Cấu tạo

Đàn Ukulele có cấu tạo giống như Guitar nhưng nó có phần đơn giản hơn guitar rất nhiều. Đàn Ukulele có 3 bộ phận chính: Đầu đàn (Headstock), Cần đàn (Neck), Thùng đàn (Body)

Đầu đàn (Headstock): đây là phần đầu của Ukulele được lắp với khóa đàn

Khóa đàn (Tuning pegs): có nhiệm vụ giữ dây, bằng cách vặn hoạc xoay để điều chỉnh cao độ của đàn.

Lược đàn (Nut): lược đàn ở đầu đàn giữ cho dây đàn Ukulele ở vị trí chính xác nối với khóa đàn.

Cần đàn (Neck): là một thân gôc chắc chắn hỗ trợ cho mặt phím đàn và kết nối đầu đàn với thùng đàn.

Mặt phím đàn (Fretboard): công dụng để nhận biết các ngăn đàn để tạo ra note nhạc

Phím đàn (Frets): là những thanh kim loại nằm dọc ở trên phím đàn, công dụng để người chơi ấn vào để tạo note nhạc.

Thùng đàn (Body): bao gồm mặt trước, mặt sau và hông đàn. Việc lựa chọn gỗ ở thùng đàn rất quan trọng để tạo ra các âm thanh trầm bỗng, đầy đặn và sắc nét.

Dây đàn (Strings): được kết nối từ ngựa đàn lên khóa đàn, để người chơi gảy tạo ra âm thanh

Lỗ thoát âm (Sound hole): là 1 cái lỗ nằm ở mặt trước đàn, công dụng để khi gảy vào dây đàn âm thanh sẽ khuếch đại và dao động ở trong thùng đàn và thoát ra ngoài thông qua lỗ thoát âm.

Lược đàn (Brigde): lược đàn ở phía dưới thùng đàn, công dụng giữ dây ở vị trí chính xác nối với ngựa đàn.

Ngựa đàn (Saddle): là 1 tấm gỗ đặt ở thùng đàn, công dụng giữ dây từ thân đàn nối lên khóa đàn thông qua 2 lược đàn trên và dưới.

4. Lịch sử

Đàn Ukulele xuất hiện vào thế kỷ 18 như là một phiên bản Hawaii của Cavaquinho, Braguinha và Rajao. Manuel Nunes, Augusto Dias và Jose do Espirito Santo, những người đã đến Hawaii trên Ravenscrag vào năm 1879 từ quần đảo Madeira của Bồ Đào Nha được tin là những nhà sản xuất "Ukulele" Hawaii đầu tiên.

Sau khi đến Hawaii, đàn Ukulele đã nhanh chóng hòa nhập vào nền văn hóa Hawaii. Vua David Kalakaua đã rất yêu thích nhạc cụ này và chính Ngài đã thúc đẩy sự hợp nhất của loại hình nghệ thuật hiện đại với những khía cạnh truyền thống của văn hóa Hawaii để khơi dậy sự quan tâm đến văn hóa Hawaii.

Ngài thường xuyên lựa chọn Ukulele là nhạc cụ biểu diễn trong các lễ hội và sự kiện lớn nhỏ của hoàng cung. Trong các buổi biểu diễn hoàng gia này, Ukulele chính thức được chọn để chơi cùng các nhạc cụ Hawaii truyền thống, hòa cùng vũ điệu Hula.

Đến khoảng những năm 1900, người Hawaii mới đưa loại nhạc cụ 4 dây nhỏ này giới thiệu với khán giả Mỹ. Đàn Ukulele đã gây ấn tượng đặc biệt với người Mỹ trong triển lãm quốc tế Thái Bình Dương Panama được tổ chức tại San Francisco vào những năm 1915.

Các nhà sản xuất đàn của Mỹ nhận thấy cơ hội trong việc sản xuất đàn Ukulele, từ đó các nhà sản xuất ở New York và các thành phố lớn của Mỹ đã bắt đầu sản xuất và quảng bá nhạc cụ này.

Ukulele đã trở thành nhạc cụ bán chạy bậc nhất vào thời điểm đó do đàn Ukulele giá rẻ, nhỏ nhắn và dễ di động.

Từ những năm 1930 đến những năm 1960 sức hút của đàn Ukulele trải qua nhiều thăng trầm và dần trở nên mờ nhạt với sự thâm nhập của nhạc Pop-Rock. Cho đến khoảng năm 1990 sức hút của Ukulele lại bắt đầu được hồi sinh.

Nhiều nước đã đưa đàn Ukulele vào các buổi biểu diễn, trong đó đáng chú ý nhất là Nhật Bản và Canada.

Đàn Ukulele được đưa vào Nhật Bản từ những năm 1900, được nồng nhiệt chào đón cùng với nhạc Hawaii và nhạc Jazz. Trong khi các nhạc cụ “Phương Tây” bị cấm trong chiến tranh thế giới thứ hai thì Ukulele lại trở thành một nhạc cụ rất được ưa chuộng sau chiến tranh và cho đến tận bây giờ.

Một video nổi tiếng trong việc sử dụng đàn Ukulele

Ukulele với những âm hưởng và giai điệu vui tươi đã góp phần tô đậm thêm những màu sắc âm nhạc cho thế giới. Mong rằng qua bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn phần nào đó về đàn Ukulele.

Nguồn hình ảnh: https://vn.yamaha.com/ https://vietthuong.vn/

Tác giả bài viết: Huỳnh Sơn YT

Học viên Thầy Đoàn Nhược Quý